Կաթ

Կաթ

Մարդկությունը սկսել է կաթը օգտագործել սննդի համար ավելի քան հինգ հազար տարի առաջ: Կաթը միակ սննդամթերքն է, որ մարդոը կարող է օգտագործել կյանքի առաջին ամիսներին։
Այն բացառիկ նշանակություն ունի մեծահասակների սնուցման մեջ։ Ծեր, թուլացած և հիվանդ մարդկանց համար կաթն անփոխարինելի մթերք է։

Կաթի մասին ակադեմիկոս Պավլովը գրել է․ “Կաթը բնության կողմից պատրաստված զարմանալի մթերք է”։

Կաթի բաղադրությունը

Կաթի քիմիական բաղադրությունը կարող է փոխվել տարբեր գործոնների ազդեցության տակ։ Մեծ չափով նրա բաղադրությունը կախված է կովի լակտացիայի շրջանից (փուլից)։
Պարզվել է, որ այս սննդամթերքը պարունակում է ավելի քան հարյուր ամենաթանկ բաղադրիչները: Այն ներառում է օրգանիզմի կյանքի համար անհրաժեշտ բոլոր նյութերը՝ սպիտակուցներ, ճարպեր, ածխաջրեր, հանքային աղեր, վիտամիններ։ Կաթի այս բաղադրիչները լավ հավասարակշռված են՝ դարձնելով դրանք հեշտությամբ և ամբողջությամբ մարսվող:

Անարատ կաթ

Հին ժամանակներից կաթը օգտագործվել է նաև որպես բազմաթիվ հիվանդությունների դեղամիջոց՝ սրտի, երիկամների և այլ օրգանների բուժման համար։

Կաթի օգտակար հատկությունները

Կաթնամթերքը (յոգուրտ, կումիս, կեֆիր) հիանալի միջոց է աղե-ստամոքսային հիվանդություններով տառապող մարդկանց համար։ Լավ ազդեցություն են տալիս նաև թունավորման դեպքում։
Կաթնամթերքի ամենօրյա սննդակարգում ներառելը մեծացնում է դրա օգտակարությունը և նպաստում է բոլոր բաղադրիչների ավելի լավ կլանմանը:

Կաթը բարենպաստ ազդեցություն ունի մարսողական գեղձերի արտազատման վրա։ Կաթի ներծծման համար պահանջվող էներգիան 3–4 անգամ ավելի քիչ, քան, օրինակ, հացի յուրացման համար։

Կաթի օգտակար հատկությունները ներառում են նրա բարերար ազդեցությունը ստամոքսի լորձաթաղանթի վրա, կաթն օգտակար է հատկապես գաստրիտի դեպքում (այծի կաթն առավել օգտակար է):
Կաթը օգտակար է նաև քնի խանգարումների դեպքում։ Քնելուց առաջ կաթը մեղրով խմեք, այն լավ հանգստացնում է։

Ընդհանուր առմամբ, մեղրով կաթն ունի բուժիչ հատկությունների մի ամբողջ շարք, ամրացնում է իմունային համակարգը, բարձրացնում օրգանիզմի դիմադրողականությունը։

Կաթը խմեք փոքր կումերով, քանի որ կաթը ստամոքսում կարող է կաթնաշոռ դառնալ՝ դառնալով դժվարամարս գնդիկներ:

Գիտականորեն հիմնավորված նորմերի համաձայն՝ կաթն ու կաթնամթերքը պետք է կազմեն սննդակարգի մեկ երրորդը (1000 կալորիա՝ մարդու միջին օրական սննդի կարիքից):

Կովերի լակտացիան տևում է միջինը մոտ 300 օր։ Այս ընթացքում կաթի որակը զգալիորեն փոխվում է առնվազն 3 անգամ։ Ծննդաբերությունից հետո առաջին 5–7 օրվա ընթացքում կուրծքից արտազատվում է հորթի համար նախատեսված կաթը։ Սյունիքի գյուղերում այս որակի կաթը անվանում են “խէժն”։
Դրան հաջորդում է երկրորդ, երկար շրջանը, երբ կաթն ունի նորմալ և սովորական բաղադրություն, իսկ երրորդ շրջանը սկսվում է կովի ծնելուց 10–15 օր առաջ, կաթն այս ժամանակահատվածում կոչվում է հին կաթ։

Հին կաթի մեջ ավելանում է ճարպի, սպիտակուցների և հանքանյութերի պարունակությունը, իսկ կաթնային շաքարի պարունակությունը նվազում է։ Ճարպի գնդիկները դառնում են փոքր: Փոխվում են նաև կաթի օրգանոլեպտիկ հատկությունները՝ այն ձեռք է բերում դառը-աղի համ։

Կթելուց

Կովերից ստացված կաթը ծնելուց հետո առաջին 5–7 օրվա ընթացքում (colostrum) և 8–10 օր առաջ չի ընդունվում կաթնամթերք մշակող գործարանների կողմից:

Տարբեր ցեղատեսակների կովերն արտադրում են տարբեր քիմիական բաղադրությամբ կաթ։ Նույն ցեղատեսակի կովերից, կախված բնակլիմայական պայմաններից, կերակրման, պահպանման, տարբեր քանակությամբ կաթ է ստացվում, դրա որակը նույնպես տարբեր է։
Կաթի բաղադրությունը տատանվում է՝ կախված տարվա եղանակից, կովի տարիքից, նրա անհատական ​​հատկանիշներից և շատ այլ գործոններից։

Թարմ կաթն ունի մանրէասպան հատկություն միայն կթելուց հետո 3–4 ժամվա ընթացքում։ Հետո դրա մեջ սկսում են բազմանալ միկրոօրգանիզմներն ու բակտերիաները։
Հում կաթը խմելուց առաջ պետք է եփել, նույնիսկ եթե այն գնել եք վստահելի վայրերից։

Եռացնելը սպանում են բակտերիաների մեծ մասին: Ստերիլիզացումը ոչնչացնում է բոլոր բակտերիաները և դրանց սպորները:
Ճիշտ է, մանրէազերծման ժամանակ (տաքացումը մինչև 125–145 աստիճան) ոչնչացվում են վիտամին C-ն և օգտակար սպիտակուցները՝ ալբումինը և գլոբուլինը։ Բայց նման ապրանքը կարելի է երկար ժամանակ պահել:
Կաթի պաստերիզացումը. 74–76 աստիճան տաքացնելըկաթի մշակման ամենաօպտիմալ ջերմաստիճանն է, պաստերիզացման ընթացքում պահպանվում են վիտամինների մեծ մասը, սակայն պաստերիզացված կաթի պահպանման ժամկետը շատ ավելի քիչ է. 0-ից 6 աստիճան ջերմաստիճանի դեպքում՝ պահպանման ժամկետը ոչ ավելի, քան 5 օր:
Պաստերիզացված կաթը չի կարելի եռացնել։

1

Հեղինակ

կայքում չէ 6 months

Nubar

7
Կարծիքներ: 1Հրապարակումներ: 16Գրանցում: 04-08-2021
5 1 vote
Article Rating
Subscribe
Ծանուցել
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments
0
Would love your thoughts, please comment.x